ถังดับเพลิง ABC และ BC คืออะไร ทำไมถึงต้องรู้?

ทุกท่านเคยสังเกตุกันไหมครับว่า ทำไมถังดับเพลิงที่ชนิดเดียวกัน ขนาดเท่ากัน แต่ราคาถึงแตกต่างกันเยอะเหลือเกิน ซึ่งสาเหตุหลักเลยก็มาจากคือ
"ผงเคมี" ที่บรรจุอยู่ในถังดับเพลิงนั่นเองครับ ทั้งประเภทและความเข้มข้นของเคมี

ชื่อผงเคมีจะเรียกตามประสิทธิภาพที่ดับไฟได้ โดยไฟจะแบ่งออกเป็น 3 ประเภท(Class) หลัก ตามประเภทของเชื้อเพลิง

Class A วัสดุของแข็งทั่วไป เช่น ไม้ กระดาษ เสื้อผ้า พลาสติก

Class B ของเหลวติดไฟ เช่น น้ำมัน แอลกอฮอล์ ทินเนอร์ น้ำมันก๊าด

Class C อุปกรณ์ไฟฟ้า หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

ผงเคมีแห้งที่นิยมใช้กันอยู่ทั่วไปในปัจจุบันจะมีเคมีอยู่ 2 ประเภท
1. เคมีABC ที่มีส่วนประกอบหลักจาก โมโมแอมโมเนียมฟอสเฟต (Mono Ammonium Phosphate หรือ MAP)
เคมี ABC หมายถึง ดับไฟได้ทั้ง Class A, B, C

2. เคมีBC ที่มีส่วนประกอบหลักมาจาก โซเดียมไบคาร์บอเนต (Sodium Bicarbonate)
เคมี BC หมายถึงสามารถดับไฟได้เฉพาะ Class B และ C เท่านั้น
ไม่สามารถดับไฟที่เกิดจาก ClassA ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงทั่วไป ที่ปกติแล้วสามารถเกิดอัคคีภัยได้บ่อยกว่า (อันตรายมากๆ!)

แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าเคมีที่บรรจุอยู่ในถังดับเพลิง เป็นเคมีชนิดอะไรกันแน่?

วิธีที่ 1 - ดูที่ฉลาก
ถังดับเพลิงจะมีแปะฉลากข้อมูลตัวถังไว้ โดยดูที่ Fire Rating หรือตัวเลขสมรรถนะในการดับไฟถ้าตัวเลขที่ระบุ มีทั้งอักษร A และ B แสดงว่าเคมีด้านในเป็นผงเคมี ABC  แต่ถ้าตัวเลขมีระบุ แค่ B เท่านั้น ด้านในจะบรรจุผงเคมี BC (เนื่องจากไม่สามารถดับ Class A ได้)
 

- แต่ในกรณีนี้ต้องมั่นใจว่าผู้ผลิตหรือผู้จำหน่ายต้องเชื่อถือได้ สามารถขอเอกสารผลการทดสอบผงเคมีได้ -


วิธีที่ 2 - ทดสอบด้วยตนเอง
หากไม่มั่นใจว่าเคมีที่บรรจุตรงตามฉลากถังดับเพลิงที่แปะไว้หรือไม่?
เรามีวิธีทดสอบเพื่อแยกชนิดของผงเคมีที่บรรจุภายในว่าเป็นชนิด ABC หรือ BC
โดยใช้ "น้ำส้มสายชู" หรือ "กรดเกลือแบบน้ำ" หรือสารที่มีฤทธิ์เป็นกรด

โดยฉีดผงเคมีจากถังดับเพลิงใส่แก้วไว้ และเทน้ำส้มสายชูลงไปที่ผงเคมี
หากเป็นเคมี ABC >> ไม่เกิดปฎิกิริยาใดๆ
หากเป็นเคมี BC >> มีฟองอากาศขึ้นปุดๆ ลักษณะคล้ายเคมีเดือด

-----
สาเหตุที่เป็นแบบนี้
เนื่องจากเคมี ABC จะมีค่าความเป็นกรดอ่อนๆจากโมโนแอมโมเนียมฟอสเฟต เมื่อเราเทน้ำส้มสายชูที่มีฤทธิ์เป็นกรดลงไป กรดผสมกับกรด ทำให้ไม่มีปฏิกิริยาต่อกัน

แต่เคมี BC จะมีค่าความเป็นด่างจากสารโซเดียมไบคาร์บอเนต เมื่อเทน้ำส้มสายชูลงไป ด่างกับกรดมาผสมกันทำให้เกิดปฎิกิริยาเพื่อปรับความเป็นกลางและคายก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมานั่นเอง
-----

วิธีที่ 3 - ส่งทดสอบกับ LAB ในประเทศ
หากท่านต้องการผลทดสอบที่แน่นอน และสามารถระบุได้ถึงความเข้มข้นของผงเคมี สามารถส่งตัวอย่างผงเคมีเข้าทดสอบกับ Lab ในประเทศได้ ระยะเวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์ก็จะรู้ผล โดยมีเอกสารระบุชัดเจนว่าเป็นผงเคมีประเภทใด ความเข้มข้นกี่% หรือระบุต้องการหา Mono Ammonium phosphate เลยก็ได้เช่นกัน





WHAT INSIDE SATURN? | Saturnfire

บทความโดย

ชวสิทธิ์ โชคชวนันท์

สงวนลิขสิทธิ์ทั้งบทความและรูปภาพประกอบ โดยผู้เขียน

ห้ามนำส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความหรือทั้งหมดไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต